Üstün yetenek nedir?

 

Üstün yeteneklilik, zeka ve yetenek değişken kavramlardır, farklı bağlamlarda ve farklı kültürlerde farklı görülebilirler. Okullarda bile “üstün yetenekli” kelimesi hakkında birçok kanaat mevcuttur; çok anlamlı bir kavramla ve birçok nüansla karşılaşırsınız. Üstün yetenekli çocuklar eş zamanlı gelişmeyebilir: idrakleri genelde fiziksel gelişimlerinin çok önündedir; belirli bilişsel ve sosyal-duygusal fonksiyonları eşit olmayan biçimde gelişebilir. Bazı üstün yetenekli çocuklar yoksulluğun, ayırımcılığın, kültürel engellerin neden olduğu fırsat yetersizliği; fiziksel veya öğrenme yetersizlikleri; motivasyonel veya duygusal sorunlar gibi çevresel faktörlerden dolayı üstün başarı sergilemeyebilir. Potansiyel ve sergilenen başarı arasındaki bu bölünme, üstün yetenekliler için okul programlarının ve hizmetlerin tasarımına birtakım veriler sağlar.

​

TÜZDEV, insan yeteneklerinin doğasıyla ilgili hiçbir teoriye veya bunun orijinlerine katkıda bulunmaz; yüksek performans gösteren çocukların veya bunu gösterecek potansiyele sahip çocukların olduğunu savunur; bireyin ve toplumun yararı için mümkün olduğunca çok sayıda çocuğun en uygun eğitimi alması konusunda sorumluluk taşır.

​

Tanımlar, üstün yeteneklilerin eğitimi programlarının ve hizmetlerinin çerçevesini çizer; hangi öğrencilerin hizmetlerden faydalanacağı, programda (genel anlamda üstün zeka, matematikte özel yetenek gibi) hangi alanlardaki üstün yeteneklerin hedefleneceği, hizmetlerin ne zaman hatta neden sunulacağı gibi anahtar kararlara rehberlik eder. Üstün yeteneklinin evrensel düzeyde kabul edilmiş bir tanımı mevcut değildir.

​

Üstün yetenekli bireyler belirgin şekilde öne çıkan beceriler (muhakeme ve öğrenmede olağanüstü yetenek olarak tanımlanır) veya bir ya da birden fazla bilgi alanında yeterlilik (belgelenmiş performans veya ilk % 10 içinde yer alan başarılar veya daha nadir görülenler) sergileyenlerdir. Bilgi alanları kendi sembol sistemine (matematik, müzik, lisan gibi) sahip yapılandırılmış aktivite alanı ve/veya duyumotor beceriler (resim, dans, spor gibi) seti olabilir.

 

Kaç yaşından itibaren zekâ testi test yaptırmak doğrudur?

​

2 yaş itibari ile zekâ testi yaptırılabilir. 2 yaş itibari ile yapılması uygun görülen zekâ testleri uygulamalarının, çocuğun dikkat ve uyum sürecine bağlı olarak 3 yaş 6 ay itibari ile daha verimli olacağı düşünülmektedir.

​

Hangi zeka testleri testler hangi yaş aralığına yapılır?

​

WISC-IV, 6 yaş 0 ay ile 16 yaş 11 ay arasındaki çocukların bilişsel becerilerini  ölçmeye yarayan zekâ testidir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

​​

WISC-R 6 yaş 0 ay ile 16 yaş 0 ay arasındaki çocuk ve ergenlerin bilişsel değerlendirmesine yarayan zekâ testidir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

​

STANFORD BINET ,2 yaş itibari ile zihinsel düzeyi tespit ederek üstün yetenek veya bilişsel geriliği saptamaya yarayan ve bireysel olarak uygulanan zekâ testidir. Önerilen uygulama yaşı 3 yaş 6 ay ve üzeridir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

​​

CAS, 5-17 yaş arası bireylerin bilişsel değerlendirmelerini 4 ölçek ve 12 alt teste toplayarak ölçmeye yarayan testtir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

​

Testi kim uygulamalıdır yapmalıdır?

 

Zekâ testini uygulama kararı ancak zekâ ölçümü konusunda yeterli donanıma sahip bir uzman tarafından yapılmalıdır.​

​

Hangi IQ değerinde çocuk üstün zekâlı zeki olarak kabul edilir?

 

120 IQ değerinde çıkan çocuk üstün zekâya sahip zeki sayılır.

 

Çocuğun üstün zekâlı olduğu nasıl anlaşılır?

​

Üstün zekâya sahip olup olmadığını belirlemek için yapılması gereken ilk şey, objektif bir zekâ testi uygulamasıdır. Zekâ testlerinin test eğitimini tamamlamış psikologlar tarafından uygulanması tercih edilmelidir. 

​

Üstün zekâlı çıkan çocuk nasıl eğitim almalıdır?

​

Çocukların ilgi alanlarındaki becerilerini geliştirmek adına eğitimi genel manada da zenginleştirebilmek gerekir. Bu eğitimler günümüzde atölye çalışmaları ile anılmaya başlandı. Bu çalışmalarda çocuklar bilim-deney, astronomi ve uzay bilimi, sıra dışı düşünme, drama, görsel sanatlar, gastronomi, genetik, zekâ oyunları gibi farklı konularda çalışmalara devam ediyorlar. Uygun okul ve aynı zamanda uygun öğretmen de düşünmek eğitim açısından önem taşımaktadır.

​

Vakfınızda testler ücretsiz mi yapılıyor?

 

Ücretli yapılmaktadır.  Fiyatlar ve randevu için tıklayınız ya da 0850 441 38 34 numarasından bize ulaşabilirsiniz.

​

Zekâ testi nasıl uygulanır?

​

Testler yalnızca Uzman Sertifikalı Psikolog tarafından, vakıf şubelerimizde mümkün olduğunca sessiz ve aydınlık bir odada uygulanmaktadır

​

Uygulama ne kadar sürer?

​

Çocukların çalışma hızlarına bağlı olarak değişsen uygulama süreleri ortalama olarak WISC-IV testi için 90 dakika, Stanford Binet için ise 75 dakikadır. Bu süreler çocukların performans ve çalışma hızlarına göre değişkenlik gösterebilmekte olup daha uzun veya daha kısa sürebilmektedir.

​

Üstün zihin düzeyine sahip çocuklarda disleksi olabilir mi?

 

Olabilir. Öyle ki, bir çocuğun dişlektik olduğuna karar verebilmek için çocuğun en az normal zihin düzeyinde bulunması gerekmektedir. Disleksi, en az normal zihin düzeyine sahip ve üzeri olan kimselerde görülebilir.

​

Üstün zihin düzeyine sahip olduğunu düşündüğüm çocuğum için evde neler yapabilirim?

 

Bu tür çocukların yeteneklerinin keşfedilerek ilgili alanda desteklenmesi faydalı olacaktır. Ancak ülkemizde genel olarak ilkokul çağına dek üstün yetenekli çocuklar için yaygın bir destekleyici faaliyet mevcut değildir. Evde, çocukların bilişsel ve motor becerilerini pekiştirebilmek adına, evde yapılabilecek faaliyetlerin toplandığı etkinlik kitaplarında bulunan uygulamalardan fikir edinmek mümkündür.

​

Okul seçiminde zeka testlerinin yeri ve önemi nedir?

 

Çocukların okul seçimlerine doğrudan bir katkısı olduğu söylenemeyen zeka testlerinin, yetenek keşfine destek olduğu ve çocukların yaşıtlarına göre ve kendi içlerindeki güçlü/zayıf yönlerin fark edilmesine imkan sağladığı söylenebilir. Diğer yandan zeka testleri günümüzde, çocukları belli zihin düzeylerine göre gruplandırarak uygun eğitim ve öğretim yönteminin müfredatta bir değişiklik yapmayarak çocuklara sunulması işlevini taşıdığını söylemek yanlış olmayacaktır.

​

Üstün zekaya sahip çocukların ne gibi özellikleri bulunmaktadır?

​

Üstün yetenekli çocuklar çok çeşitli olduğundan tümü her zaman tüm özellikleri sergilemez. Ancak her üstün zekalı çocuğun bahsedilen tüm özelliklere sahip olması beklenemez. Aşağıdaki ortak özelliklerin yanında detaylı bilgi için dokümanları incelemek için tıklayınız.

​

• Bebekken bile olağanüstü kıvrak, dikkatli, tetiktedirler

• Hızlı öğrenirler; fikirlerini hızla toparlarlar

• Mükemmel hafızaya sahiptirler

• Yaşına göre olağanüstü kelime hazinesine ve kompleks cümle yapısına sahiptirler

• Kelimelerdeki nüansları, metaforları ve soyut fikirleri anlamaları ileri düzeydedir

• Özellikle sayılar ve bulmacalar (puzzle) ile problem çözmekten hoşlanırlar

• Okul öncesinde kendi kendilerine okuma yazma öğrendikleri sık görülür

• Derin, yoğun duygular ve reaksiyonlar gösterirler

• İleri düzeyde hassastırlar

• Düşünceleri soyut, kompleks, mantıklı ve anlayışlıdır

• Erken yaşta idealizm ve adalet duygusu geliştirirler

• Sosyal ve politik sorunlarla ve haksızlıklarla yakından ilgilenir, kaygı duyarlar

• Daha uzun dikkat süresine ve yoğun konsantrasyona sahiptirler

• Kafaları kendi fikirleriyle meşguldür, hayalperesttirler

• Temel becerileri hızla ve az bir uygulama ile kazanırlar

• Derine inen sorular sorarlar

• Birçok farklı alana ilgi duyarlar (veya bir alana aşırı odaklanırlar)

• İleri düzeyde meraklıdırlar

• Deneyimlemeye ve farklı şeyler yapmaya ilgi duyarlar

• Fikirleri veya şeyleri normal olmayan bir şekilde bir araya getirirler

• Olağanüstü ve/veya keskin mizah anlayışına sahiptirler

• İnsanları/şeyleri oyunlar veya kompleks şemalar üzerinden organize etmek isterler

• Yalın bir hayalgücüne sahiptirler (ve okul öncesinde hayali oyun arkadaşları vardır)

​

Bu çocukların nitelikleri nelerdir?

​

Bilişsel

Soyutlamada keskin bir güç, soyutlamaya heves

Problem çözmeye ve kavramları uygulamaya ilgi

Erken okuma ve okumada açgözlülük

Geniş kelime hazinesi

Entelektüel merak

Eleştirel düşünce, kuşkuculuk, özeleştiri gücü

Israrcı, hedefe odaklı davranış

İş yapma ve çalışmada bağımsızlık

Yeteneklerin ve ilgilerin çeşitliliği

​

Yaratıcılık

Yaratıcılık ve yenilikçilik

Keskin mizah anlayışı

Fanteziler kurma

Uyarıcıya açıklık, geniş ilgi alanı

Sezgiyle elde etme

Esneklik

Tutum ve sosyal davranışta bağımsızlık

Kendini kabullenme ve sosyal normlara kayıtsızlık

Radikalizm

Kendi seçtiği çalışmalara estetik ve ahlaki bağlılık

​

Duyuşsal

Olağanüstü duygusal derinlik ve yoğunluk

Başkalarının duygularına karşı duyarlılık veya empati

Genelde engellenme, hayalkırıklığına neden olan kendinin ve başkalarının yüksek beklentileri

Farklı olduğu duygusuna eşlik eden abartılı özfarkındalık (özayrımsama)

Kolayca incinme, yaralanma; duygusal desteğe ihtiyaç duyma

Soyut değerler ve kişisel eylemler arasında tutarlılığa ihtiyaç duyma

İleri ahlaki yargı düzeyi

İdealizm ve adalet duygusu

​

Davranışsal

İrticalen konuşma

Tükenmeyen gayret

Tutkularına yoğun odaklanma, kendi ilgisiyle meşgul olduğunda, bunu değiştirecek aktivitelere karşı çıkma

Yüksek enerji, daha az uyku veya istirahat

Sürekli sorgulama

Bitmek bilmeyen merak

Fevri, sabırsız ve cesur

Azimli, önem derecesini belirlemede güç sahibi

Özellikle performans standartlarını karşılamada zorlanırsa yüksek derecede yılgınlık (kendinden veya başkalarından kaynaklı)

Özellikle başarısızlık algısıyla ilişkili istikrarsız huylar

Kesintisiz konuşma/gevezelik

 

Neden test?

Testler teşhiste ortak değerlendirme araçlarıdır, ancak teşhisin yegane tek kaynağı olarak görülmemelidir. Testler Türkçe öğrenenler, engelliler, düşük gelir grubu gibi yetersiz hizmet alan üstün yetenekli öğrencileri göz ardı edebilir. Öznel ve nesnel çoklu değerlendirmeleri içeren bir teşhis stratejisi, üstün yeteneklileri gözden kaçırmamanın en iyi yoludur.

​

Testler üstün yeteneklileri belirlemede objektif ve sistematik bir yol sunar. Yetenek ve başarı testleri öğrencinin diğerlerine göre performansını gösteren puanlar veya sayılar verir. Testler genelde özel bir programa girişte veya öğrenmede bir tutarsızlık varsa uygulanır. Ancak, formal değerlendirme testleri üstün yetenekleri tespitte tek araçtır. Testler, subjektif değerlendirme araçları ile birlikte kullanılmalıdır.

​

Test tipleri nelerdir?

​

Testler üstün yetenekli ve becerili öğrenciler için belirli alanlarda düzenlenmelidir. Entelektüel, yaratıcı, sanatsal, liderlik ve belirli akademik alanlar, tespit için birden fazla değerlendirmeyi gerektirir. Aşağıda listelenen nitel araçlar öğrencinin performansını diğerlerininkine göre tanımlayan puanlar veya standart performans seviyesine göre belirli özellikleri gösteren öğrenci derecesi verir.

​

Başarı Testleri

​

Öğrencinin halihazırda ne öğrendiğini ve kendi sınıf akranlarından ne kadar ileride olduğunu belirler. Akademik (ör. matematik veya dil sanatları gibi) veya standardize (ör. SAT, ITBS, SRA, MAT gibi) testler olabilir. Bu değerlendirmeler tavan olarak görülmemeli, öğrencinin ne bildiğini gösterebilmesi engellenmemelidir. Üstün yetenekliler için tasarlanan Matematik Yeteneği veya İlkokul Öğrencileri için Gözlem Değerlendirme testleri kullanılmaktadır.

​

Yetenek Testleri

​

Zeka Katsayısı (IQ) veya bilişsel yetenekler test puanı, üstün yetenekli ve becerili öğrencileri belirlemede de kullanılır. Bu testler zihinsel alana yönelik bilgi verirken yaratıcılık, liderlik veya benzeri yetenekler hakkında tespit yapmaya izin vermez. Tipik yetenek testleri:

​

Bireysel

• Stanford Binet (L-M)

• Wescher Intelligence Scale for Children-4, WISC-4

• WISC-R

• Woodcock Johnson

• Sözel olmayan testler, Naglieri Sözel Olmayan Yetenek Testi veya Sözel Olmayan Zeka Testi gibi sözel olmayan testler farklı dil ve kültürden veya düşük gelir grubundan öğrencilerin değerlendirilmesindeki engelleri kaldırmak için etkindir.

​

Grup

• CogAT

• Otis-Lennon

• Hemmon-Nelson

• Ravens Progresif Matrisler

• Matris Analojileri Testi

​

Kimler teste girebilir?

​

Test, özel bir program için nitelendirme yapmaya yarayan bir ölçme aracıdır ya da üstün yetenekli ve becerili olduğundan şüphelenilen öğrencilerde kullanılır. Okul çağı çocukları, okulun üstün yetenek ve beceri izleme programı üzerinden  grup test yöntemleri ile test edilirler. Başarı veya yetenek testi uygulayan okul nadir görülür. Testler eğitimli uzmanları tarafından uygulanmalıdır.

​

Test ne zaman yapılmalıdır?

​

Küçük çocukların teste alınması ile ilgili uzmanların farklı görüşleri mevcuttur, araştırmacılar küçük yaşta (6 yaş altında) gerçek IQ tespitinin genelde zor olduğunda hemfikirdir. Küçük çocuklarda üstün yetenek alternatif ölçümü özellik kontrol listeleri, aile/öğretmen değerlendirmeleri, mülakat, gözlem ve çocuğun çalışmaları ile yapılır.

​

Test puanları nasıl yorumlanır?

​

Testler ham puan, yüzde değer, sınıf eşdeğer puanı ve standart puan gibi birtakım puanlar verir. Değerlendirmeler gerçek (en son normlara göre) ve önyargısız yapılmalıdır. Üstün yetenek alanı, belirli bir program veya üstün yetenek ve beceri tespiti ile ilişkili olmalıdır. Normlar sadece ulusal normları (azınlık veya etnik küçük grupların yoğun olduğu bölgeler için önemlidir) değil, yerel normları da yansıtmalıdır. Bazı durumlarda, mesela iki kere üstün yeteneklilerde sadece genel puan kullanılıyorsa, alt puanların tekrar gözden geçirilmesi önemlidir.

​

Tek seçenek test midir?

​

Üstün yeteneklilerde bazı müştereklikler mevcut olsa da tek tanım tümünü karşılamaz. Üstün yetenekli öğrenciler farklı özellikler, boyutlar sergiler ve yeteneklerini farklı yollarla gösterirler. Teşhis için farklı yaklaşımlar göz önüne alınmalıdır.

• Yetenek dinamiktir, statik değil. Teşhis zamanla, yeteneği sergileyecek çoklu fırsatlarla gerçekleşir. Belirli bir alandaki tek bir test birinin yetenekli olup olmadığını belirleyemez.

• Üstün yeteneklilik tüm ırksal, etnik, gelir grupları ve istisnai gruplar üzerinden temsil edilir. Yetersiz temsil oldukça yaygındır.

• Üstün yetenek belirli bir ilgi veya kategoride; hatta bir kategorideki belirli bir ilgi alanında sergilenebilir. Uzmanlar farklı ihtisas alanları ve bağlamlardaki örnekleri elde etmenin yollarını aramalıdır.

• Okulda erken teşhis, üstün yeteneklilerin üstün beceri kazanmaları sürecini geliştirir.

​

Testlerimiz neden ücretli?
6 şubesi olan vakfımızın ihtiyaçlarını, eğitim ve proje çalışmalarını finanse etmek için test ücreti alıyoruz.
 

Testlerin geçerlilik süresi?
Testlerin geçerlilik süresi 2 yıldır ancak bu durum bazı özel kurumlarda değişkenlik gösterebilmektedir. Bazı özel kurumlar daha güncel sonuçlara ulaşabilmek için 6 yaş ve sonrası için 1 yıl arayla WISC IV testi isteyebilmektedir.

​

Vakıf bünyesinde verdiğiniz eğitimler nelerdir?

 

Vakfımızda akademi çalışmaları adı altında birçok atölye yapılmaktadır.

 

Eğitici eğitimlerimiz: sitemizde EĞİTİMLER başlığı altında güncel haline erişebilirsiniz
 
Veli eğitimlerimiz: sitemizde EĞİTİMLER başlığı altında güncel haline erişebilirsiniz

​

Eğitimlerimiz illere göre çeşitlilikler göstermektedir. İlgili şubemizin sayfasını inceleyebilirsiniz. 0850 441 38 34 den şubelerimize ulaşabilir; atölyelerimizi bu linkten inceleyebilirsiniz.

​

Yeni atölyeler eklenmeye devam etmektedir.​

​

Vakıfta verilen eğitimler ücretli midir?

​

Vakıfta verilen eğitimlerin bazıları ücretlidir.​ Üstün yetenekli olan maddi durumu zayıf öğrencilere ve şehit çocuklarına ücretsizdir

Örgün eğitim veriyor musunuz?

​

Vakfımız şimdilik örgün eğitim vermemektedir; ancak yeteneğe özel okul planlaması yapılmıştır. Çözüm ortağımız ve destekçilerimiz olarak paydaşlarımız mevcuttur.​

​

Okul öncesine yönelik programınız var mı?

​

Okul öncesine yönelik eğitim programımız şubelerimize göre farklılık göstermektedir. Güncel bilgi almak için 0850 441 38 34​

​

Normal seviyedeki çocuklar verdiğiniz eğitimlere katılabiliyor mu?

​

Eğitimlerimizin çoğunluğu, üstün zekâlı olarak tanılanmış çocuklara yöneliktir. Dönem dönem tüm çocukların katılabildiği bazı eğitimler de düzenlenmektedir.​

​

Hangi şehirlerde şubeleriniz var?

​

Mart 2019 itibariyle Ankara, Antalya, Bursa, Kayseri ve İstanbul(Anadolu ve Avrupa)’da şubelerimiz mevcuttur.​ Yeni şube çalışmalarımız devam etmektedir. www.tuzdev.org ana sayfadan Şubeler kısmından ulaşabilirsiniz.

​

Bağış Makbuzu alabilir miyim?

​

Online olarak yaptığınız bağışları kredi/banka kartınızla yaptığınız için makbuz kesilememekte, kart ekstreniz geçerli olmaktadır. Söz konusu bağışlarda 7 seri no lu kurumlar vergisi genel tebliği’nin 'kurumlardan alınan makbuzlara veya bunlar tarafından bankalarda açılan hesaplara yatırıldığına ilişkin alınan banka dekontlarına istinaden kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.' maddesine istinaden banka dekontları bağışın belgelendirilmesi ve vergide indirim konusu yapmak için yeterlidir.Ayrıca bağış makbuzu kesilmesine gerek yoktur.

​